Batcat

Når vi kallar dette ein pilotstudie, er det fordi BATCAT er ein av dei første slike studiar i verda, og vi treng òg å lære korleis vi best gjennomfører denne typen studie. Difor blir deltakarane si meining om korleis det var å vere med like viktig som å måle sjølve effektane av å redusere det blå lyset.

Kvifor er det viktig med forsking på lysforhold?

• Lyset – og særleg den blå delen – vekkjer hjernen og resten av kroppen og styrer døgnrytmeklokkene i alle cellene i kroppen.
• Dei siste 10–20 åra har vi fått mykje meir blått lys rundt oss frå LED-lys – utan at ein har tenkt så mykje på at dette forstyrrar døgnrytmen i kroppen og gjer oss unaturleg vakne om kvelden.
• Det finst ingen studiar om korleis lyset er gjennom døgnet på sjukehusavdelingar for barn og unge.
• Vi manglar studiar om effektar av blåblokkeringstiltak for barn og unge i BUP.
• Mange barn og ungdom i BUP brukar ulike medisinar for å sove betre. Dersom enkle lystiltak kan ha god effekt, kan det styrkje eigen meistring hos barn og ungdom i ein viktig livsfase.

Dette skjer

• Prosjektet varer i to eller tre veker for kvar deltakar, avhengig om du er innlagt eller i poliklinikk.
• Den siste veka får deltakarane ein av to ulike metodar for å få mindre blått lys om kvelden. Den eine gruppa skal bruke døgnrytme-lysapp på mobilen, den andre gruppa skal i tillegg bruke blåblokkerande briller frå kl. 21 om kvelden til du sløkkjer lyset for å sove.
• Du blir tilfeldig trekt ut til å vere i den eine eller den andre gruppa.
• Prosjektet påverkar ikkje andre delar av innlegginga – berre om du brukar melatonin-tablettar må du ta pause frå dei minst to dagar før oppstart i studien.
• Alle deltakarar får eit gåvekort på 200 kr for kvar veke dei er med i prosjektet.

Kva testar vi?

• Vi vil måle kor lyst det er der du er på sjukehuset og heime – du får ein lysmålar som du festar på kleda om dagen og legg ved senga om natta.
• Om søvnen din blir betre av metoden du skal bruke – du får søvndagbok på mobilen og går med aktivitetsmålar på handleddet.
• Om du føler deg betre – både du og føresette svarar på nokre skjema før og etter veka med dei ulike metodane.

For dei som har lyst til å vere med på endå meir, vil vi òg teste dette:

• Om metoden gjer at du klarer å lage meir av natthormonet melatonin – vi testar i urinprøver.
• Om metodane gjer at du blir mindre stressa og får ein sterkare biologisk rytme i kroppen. Det kan vi måle med ei ekstra klokke i 24 timar, tre gonger under studieperioden.
• Etter at dei to vekene er ferdige, skal vi intervjue nokre av deltakarane om korleis det var å vere med.

Desse kan vere med på studien

• Barn/ungdom som er innlagde på døgnpost i BUP eller får behandling i poliklinikk.
• Som har søvnlidingane insomni eller forseinka søvnfase.
• Som er 12–18 år.