Hemoroider
Symptom på hemoroidar er som regel friskt, raudt blod frå endetarmen som kjem med avføring. Dei kan også gi kløe og litt ubehag, og ei sjeldnare smerte. Tilstanden er svært vanleg og ufarleg. Oftast kan plagsame hemoroidar behandlast sjølv (eigenbehandling), mens andre gonger blir dei behandla av spesialisthelsetenesta. Akutte smerter i endetarmen utan samtidig øm hevelse (som ved trombosert hemoroide), kjem nesten alltid av ein akutt analfissur – og ikkje ein hemoroide.
Hemoroidar er noko alle har, og det bidrar til at vi klarer å halde avføring inne. Vi skil mellom hemoroidar som ligg eit par cm inn i analkanalen (utgjer 90 prosent), og hemoroidar som ligg på utsida.
Indre hemoroidar
Dei indre hemoroidane kan blø. Dette er ofte det første, og einaste symptomet som kjenneteiknar dei. Nokon opplever også kløe, og litt slim. Av og til kan dei indre hemoroidane bli store, og dei kan sige nedover analopninga og komme ut. Dette skjer oftast i samband med tømming. Dei lèt seg oftast skyve på plass. Desse hemoroidane kan gi smerter/ubehag når dei er ute. Dei kan også gi litt lekkasje, kløe, slim og hygieneproblem. Huda rundt endetarm kan bli sår. Vi graderer dei indre hemoroidane frå 1 – 4.
Ytre hemoroidar
Dei ytre hemoroidane ligg berre på utsida. Dei er ikkje alltid så enkle å sjå dersom ein ikkje sit på eit toalett og pressar. Desse hemoroidane gir mest plager i samband med tørking/hygiene og dei blør sjeldnare. Dei kan derimot gi hevelse og levra blod (trombosere). Dette gir intense smerter.
Eigabehandling av hemoroidar
Klassiske råd for å avgrense hemoroideplager er fiberrik diett, regelmessig mosjon og minst mogleg pressing ved toalettbesøk. Hemoroidesalver som inneheld svake steroid kombinerte med smertestillande, har ofte god symptomatisk effekt ved periodevise plager. Det finst også salver utan steroid. Middel som mjukar avføringa gir symptomlindring, og kan førebygge nye hemoroidar. Alle med nyoppstått friskt blod frå endetarmen som ikkje har kjente hemoroideplager, bør undersøkast av lege for å utelukke anna årsak.
Ved akutte smerter i tromboserte ytre hemoroidar kan lege kontaktast akutt. Eit lite snitt i hemoroiden kan tømme det koagulerte blodet og gi smertelindring. Dette blir berre gjort dersom ein oppsøker lege dei første dagane. Smertestillande (tablettar og salve), kjølige omslag og ro kan også hjelpe. Dei ytre hemoroidane kan skrumpe saman og bli til små hudflikar, marisker.
Tilvising og vurdering
Utgreiing
Friskt blod i samband med avføring skal undersøkast nærare med kikkertundersøking i endetarmsopninga (anoskopi) og 15–20 cm opp i tarmen (rektoskopi). Dersom ein ikkje kan sjå openberr blødingskjelde, må resten av tjukktarmen også undersøkast (koloskopi).
Smerter og svie/kløe ved avføring skal undersøkast på same måte.Rektaleksplorasjon – fingerundersøking av endetarmen
Ved rektakeksplorasjon blir endetarmen undersøkt med ein finger, for å kjenne etter oppfyllinger. Undersøkinga krev ikkje tømming.
Anoskopi – kikkertundersøking
Anoskopi er ei kikkertundersøking av endetarmsopninga og nokon cm innover. Undersøkinga krev sjeldan tømming.
Dersom kirurgen anbefaler strikkbehandling, kan dette gjerast samtidig med utgreiinga.Behandling
Behandling av hemoroidar med strikk er ein velprøvd metode og eit godt val ved mindre, indre hemoroidar.
Legen vil sette inn eit anoskop, og ved hjelp av eit lite sug blir det festa ein strikk rundt vevet like ovanfor hemoroiden. Dette gjer at blodforsyninga til hemoroiden ringast, og det blir danna forandringar i arret lokalt. Dette vil som oftast redusere bløding frå hemoroiden, og gjer at han ikkje sig ned. Strikken vil falle av etter nokre dagar av seg sjølve, og det er vanleg å blø litt da. Undersøkinga kan gi noko ubehag hos nokon.
For større indre hemoroidar som sig ut (grad 3–4), og ytre hemoroidar, kan ein vurdere operasjon.
Oppfølging
Det er vanlegvis ikkje behov for kontroll hos spesialist, men fastlege kan re-tilvise deg til spesialist dersom du har behov for ny strikkbehandling eller operasjon. Det viktigaste er å førebygge plagsame hemoroidar. Dette gjer du ved å halde avføringa passe mjuk (ikkje flytande), gå på toalettet når du kjenner trong, unngå å presse eller trykke, og ete fiberrik mat.
Ver merksam
Det er liten risiko for komplikasjonar, men alvorleg bløding kan førekomme, spesielt hos pasientar som bruker blodfortynnande medisinar. Ta kontakt med sjukehuset dersom blødinga ikkje stoppar.
Kontakt avdelinga om dersom du får nokre av desse plagene:
- tung pust
- bløding i såret
- væske fra såret
- aukande hevelse, raude eller smerte frå såret
- aukande hevelse i eitt eller begge bein
- sjukdomskjensle/nedsett allmenntilstand
- svimmelheit eller svime
- feber
Blir du akutt sjuk, ring 113.
Kontakt
Odda sjukehus
Operasjon Odda
Ventetid: 3 - 9 uker
Ventetid: 3 - 9 uker
Kontakt Operasjon OddaOppmøtestad
Operasjon/dagkirurgi, 3. etasje.Odda sjukehus
Sjukehusvegen 10, 5750 Odda