Adalimumab-behandling ved tarmsykdom

Dersom du har ein betennelsessjukdom i tarmen som treng behandling, kan det vere du skal bli behandla med adalimumab. Adalimumab er verkestoffet i medisin som Hyrimoz, Humira, Imraldi.

Adalimumab er ein såkalla TNF-alfa-hemmar. Dette er eit preparat som verkar spesifikt inn på immunsystemet og hemmar eit betennelsesdrivande molekyl (TNF-alfa). Dermed blir den uhensiktsmessige betennelsesreaksjonen som held sjukdommen din ved like, hemma.

Det finst fleire medikament i denne gruppa – kalla «biologiske legemiddel». Dei har til felles at dei gir ei viss hemming av immunsystemet. Dette medfører ein betre effekt enn alternative behandlingsformer, men kan også innebere moglege biverknader og komplikasjonar som det er viktig å fange opp.

Tilvising og vurdering

Hemming av immunsystemet kan medføre at «sovande» (latente) infeksjonar blussar opp, eller at nye infeksjonar kan ramma kraftigare og vare lenger enn vanleg. Derfor er det nødvendig å ta nokre førebuande prøver før ein set i gang behandlinga. Dette inneber blodprøver, inkludert ein test for å sjekke at du ikkje har tuberkulosebakteriar i kroppen, og eit røntgenbilde av lungene.

Det er viktig at du informerer legen dersom du tidlegare har fått behandling for tuberkulose. Du blir også testa for virussjukdommar (blant anna hepatitt og HIV). Desse prøvene blir tatt rutinemessig hos alle. Du vil få utdelt dei nødvendige skjemaa for å få tatt prøvene, og svara blir samla hos sjukehuslegen som behandlar deg.

Andre viktige tilstandar

Som eit ledd i førebuingane vil også legen undersøke deg for å påvise andre tilstandar som kan ha betydning, som alvorleg hjartesvikt, annan organsvikt, kreftsjukdommar, pågåande infeksjon, multippel sklerose og graviditet.

Før

Graviditet og amming

Adalimumab blir rekna som trygt å bruke under graviditet. Ved stabilt låg sjukdomsaktivitet vurderer ein å ta vekk medikamentet i siste trimester. I praksis må behandlinga alltid bli vurdert i kvart enkelt tilfelle opp mot risikoen ved alvorleg tarmsjukdom, som i seg sjølv kan skade fosteret.

Vaksinar

Adalimumab hemmar immunsystemet i nokon grad. Derfor er det anbefalt i utgangspunktet vaksinasjon med:

Influensavaksine

Bør takast kvart år. Denne får du hos fastlegen.

Pneumokokkvaksine – mot lungebetennelse

Bør takast kvart femte år. Denne får du hos fastlegen.

Hepatitt B-vaksine

Dersom du planlegg å reise til land med høg førekomst av hepatitt B (f.eks. Vietnam eller Kina), eller dersom du av yrkesmessige eller andre årsaker kan bli eksponert (f.eks. helsepersonell).

HPV-vaksine (humant papillomavirus)

Dette viruset kan ha betydning for utvikling av livmorhalskreft. Vaksinen blir nå tilbydd gratis til alle 12 år gamle jenter og blir anbefalt til unge kvinner som startar med TNF-alfa-hemmar fordi det kan vere ein viss risiko for aukande HPV-infeksjon ved denne typen behandling. I tillegg blir gynekologisk undersøking med celleprøver frå livmorhalsen kvart tredje år anbefalt.

Varicellavaksine (vasskoppar)

Blir anbefalt dersom Varicella zoster-prøva viser at du ikkje har immunitet. Vasskoppar kan vere alvorleg ved nedsett immunforsvar.

Under behandlinga bør vaksinar (ikkje levande) bli sett midt mellom to dosar.

NB!

Du må ikkje bli vaksinert med levande vaksinar så lenge du får adalimumab. Levande vaksinar er vaksinar som består av levande, svekkande bakteriar eller virus. Levande vaksinar må bli tatte seinast tre veker før oppstart, eller tre månader etter avslutta behandling. Levande vaksinar inkluderer BCG, MMR, Varicella zoster-virus, gul feber, polio oral og tyfus oral.

Under

Når alle dei førebuande prøvene er tatte og svara er vurderte av legen, blir du kalla inn til opplæring hos sjukepleiar på poliklinikken for å komme i gang med behandlinga.

Medikamentet blir gitt som ei sprøyte eller med ein penn som blir sett i underhuda i mageregionen annakvar veke. Dette intervallet kan i nokre tilfelle bli endra i samråd med lege. Dosen er høgare dei to første gongene. I starten får du opplæring i korleis dette blir gjort, og så set du etter kvart medikamentet sjølv heime.

Etter

Medikamentet blir føreskrive på resept av spesialist, og sprøytene blir henta på apotek.

Kontrollopplegg og prøvetaking

Vanlegvis kjem du til ein konsultasjon kvar tredje månad. Konsultasjon hos lege er vanlegvis 4–12 veker etter oppstart av behandlinga, deretter cirka kvar 6. månad. Ved stabil sjukdom kan kontrollintervallet vere lengre.

Blodprøver blir tatt kvar 12. veke. Du får skjema for blodprøvetaking på førehand. Blodprøvene kan bli tatte hos fastlegen eller på sjukehuset. Prøvene blir vanlegvis tatte dagen før eller same dag som behandlinga blir gitt. Blodprøvene blir vurderte av IBD-sjukepleiar og lege.

Calprotectin i avføring bør sendast regelmessig inn under oppstart av behandling og i periodar med aktiv sjukdom. Om behandlinga verkar bra, er det anbefalt at du sender ei prøve cirka kvar 3. månad det første året. Deretter er calprotectinprøve kvar 6. månad nok, og elles etter avtale med legen. Utstyr til prøvetaking kan du få med deg frå sjukehuset. Prøva bør takast om morgonen.

Behandlingsvarigheit

Det finst ikkje klare retningslinjer for kor lenge behandling med adalimumab bør vare. I utgangspunktet er behandling planlagt i minst eitt år, og behandlinga kan fortsette i fleire år ved god effekt. Har ein ikkje overtydande effekt i løpet av dei tre første månadene, vil behandlande lege vanlegvis avslutte behandlinga. Det kan også vurderast å avslutte behandlinga dersom ein er heilt symptomfri og har hatt fine blodprøver og avføringsprøver dei siste seks månadene.

Ver merksam

Reaksjonar på injeksjonen

Dei fleste toler medikamentet godt. Adalimumab kan gi raudne, hevelse og kløe på innstikkstaden. Andre reaksjonar er sjeldne.

Kontakt

Haugesund sjukehus Gastromedisinsk poliklinikk

Kontakt Gastromedisinsk poliklinikk

Oppmøtestad

Du finn oss i 1. etasje på Haugesund sjukehus. Gå til ventesone 7 når du har registrert deg.

Sjølvbetent innsjekk og betaling - Helse Fonna HF

Avbestilling av time/om du ikkje møter - Helse Fonna HF

Haugesund sjukehus

Karmsundgata 120, 5528 Haugesund

Finn fram

Transport

Det er fleire busstopp like ved og i nærleiken av Haugesund sjukehus.

www.kystbussen.no - Ruteinformasjon for Kystbussen (Bergen-Stord-Haugesund-Stavanger)

www.kolumbus.no - Ruteinformasjon om lokalbussar i Rogaland

Praktisk informasjon

Parkeringshuset nord for sjukehuset er reservert pasientar og besøkande. Alle må betale for parkering. Dette gjer du på p-automatane enten med kort eller kontanter. I tillegg kan du benytte EasyPark appen.

Parkeringshuset har tre ladeuttak.

Reserverte parkeringsplassar

Reserverte plassar for HC-parkering er utanfor hovudinngangen. Hugs å legge parkeringsbeviset godt synleg i frontruta.

Det er reserverte plassar for blodgivarar og dialysepasientar på toppen av parkeringshus. Du vil få utlevert parkeringsbevis frå avdelingen dersom du har rett til å bruke dessa plassane.

Parkeringsavgift

Det er Haugesund Parkering Drift as som har oppfølging av parkeringshuset og parkeringane foran hovudinngangen. Eventuelle klager på p-avgift meldast til dei. Dette finn du også informasjon om på p-automatane.

Pris for å parkere på sjukehus i Helse Fonna er 25 kroner i timen. Makspris for eit døgn er 155 kroner.

Parkering i Haugesund sentrum

Sjå P-kart - Haugesund Parkering

Du kan endre timen din inntil 48 timar før oppmøte. Dette kan du gjere på helsenorge.no eller ved å kontakte oss på telefon 52 73 90 00. Kontaktsenteret vårt er opent kl. 07.30 – 15.30.

På helsenorge.no finner du informasjon om timen din i innkallingsbrevet.

Apoteket ligg i første etasje, like bak resepsjonen.

Opningstider:

Måndag-fredag kl. 08.00-16.30.

Mange pasientar og pårørande ønskjer å ta bilete eller video som eit minne frå tida på sjukehuset. Dette er sjølvsagt heilt greit, så lenge det er pasienten eller pårørande og vener det blir teke bilete av.

Det er ikkje lov å ta bilete av medpasientar eller tilsett ved sjukehusa. Vi har hatt fleire saker der bilete av medpasientar og tilsette har blitt publiserte på sosiale medium utan at dei har gjeve løyve om det.

Vi håpar at du syner respekt for personvernet til alle du møter under opphaldet ved sjukehuset, og at du bare tar bilete av eigen familie og vener.

Kantina i 6.etasje er open for tilsette, pasientar og besøkande.

Opningstider:
Måndag - fredag kl. 09.30-15.30. Stengt helger og heilagdagar.

Pasientkantine i 4-og 5.etasje er kun open for pasientar.

Fleire av sengepostane har eigne spiserom med enkel sjølvbetening for inneliggande pasientar. Ta kontakt med di avdeling.

Det ligg ein Narvesen kiosk i 1.etasje

Opningstider:
Måndag - fredag kl. 06.30-21.00
Laurdag: 9.00-20.00
Søndag: 10.00-20.00

Ta med den faste medisinen du brukar. Det kan ta tid å få same medisin frå apoteket.

Dessverre kan tjuveri finne stad på sjukehuset. La verdisaker vere igjen heime.

Ta med behagelege klede og gode innesko som er stødige og lette å ta på. Av hygieniske grunnar er det ikkje tillate å gå barbeint på sjukehuset.

Ta med toalettsaker som tannbørste, tannkrem, kam, deodorant og eventuelt barbermaskin. Hugs også hjelpemiddel du er avhengig av: til dømes stokk, krykker, rullator og rullestol.

God hygiene er ein viktig faktor for å kunne gi god behandling til pasientane.